Küçük Menderes’in tek şapka ustası yıllara meydan okuyor

ÖZEL HABER: BAŞAR UÇAR
Küçük Menderes havzasının son şapka ustası Ödemişli Abdullah Bilici yıllara meydan okuyor. Fabrikasyon üretimle birlikte her el emeği üründe olduğu gibi şapka ustalığında da çırak bulunamadığını söyleyen Bilici, şapka giyen insan sayısının her geçen gün azaldığını vurguladı.
Küçük Menderes havzasındaki son şapka ustası Ödemiş’te Peynir Pazarı’nda yıllara ve fabrikasyona inat üretime devam ediyor. Ustası İsmet Meriçli’den devraldığı bayrağı taşıyan bölgenin son şapka ustası Abdullah Bilici sağlığı elverdiği sürece sanatını yaşatmak istiyor.
52 yıldır sanatını yaşatıyor
71 yaşındaki Bilici 1960’dan bu yana şapka üretimiyle uğraştığını belirterek, “Rahmetli babam beni terzi Rıza Aksay’ın yanına çırak verdiğinde yaşım 13-14’tü. O dönem makara almak için Postane civarına gidip gelirken ustam İsmet Meriçli ile karşılaşırdım. Atölye çok yoğun çalışırdı, göz alıcıydı. Çünkü yaz-kış herkes şapka giyerdi. Sonra bana gel birlikte çalışalım dedi. Böylelikle ustamın yanında çıraklığa başladım. Askerlik görevim sonrası kısa bir süre ara versem de şapka üretimine yeniden başladım. Ben şapka üretirken sadece Ödemiş’te benim gibi 5-6 usta daha vardı. Tire’de Bayındır’da her yerde değerli ustalar bulunuyordu. Günümüzde sadece ben kaldım. Dükkanım daha önce Arasta’da idi. Ancak 1995’te dükkanım yanınca Peynir Pazarı’na taşındım. 22 yıldır buradayım. Bölgede benden başka şapka üreten yok. Ben de çoğu gün siftahsız kapatıyorum dükkanımı. Ödemiş’te Arasta’nın hali ortada. Ancak bugüne dek bu işten hayatımı kazandım. Çocuklarımı okuttum, evimi aldım. Şu gün bu işe başlasan şu şartlarda geçinmek mümkün değil” dedi.

“Damatlıklar bile fötr şapkalıydı”
Aynı zamanda geçmiş dönemlerde Ödemiş Terziler Odası’nda ikinci başkanlık da yapan Bilici, “Her türlü el emeği üründe olduğu gibi şapka üretiminde fabrikalara yenik düştük. Fabrikasyon üretimle her şey daha ucuza elde edilebiliyor. El emeği göz nuruna artık ilgili yok. Şimdilerde sayısı çok az da olsa siparişle üretim yapıyoruz. Bunun dışında fötr şapka tamiri yapıyoruz. 1970’lerde düşünün ki fötr şapkasız damatlık bile yoktu. Fotoğraflara bakıyorsunuz kasketsiz, şapkasız kimse yokmuş. Şimdi durum tam tersine döndü. Şapka giyen yok. Kış şartlarında başka tür ürün kullanılıyor. Bugün fötr şapka insanlarımıza pahalı geliyor. 8 köşe veya yuvarlak kasketleri de tercih ederse 75-85 yaş aralığındaki insanlarımı tercih ediyor ancak orada da hazır ürüne ilgi var üstten düğmeli olanlara. Eskiden sanat okullarının öğrencileri dahi şapka giyerdi.
Yazın ayrı kışın ayrı şapka
Ödemiş’e şapka yetiştirmeye çalışırdık, çok fazla dışarı ürün gitmezdi. Çünkü şapka yıkanmayan bir ürün olduğundan vatandaşımız yaz girişi, kış girişi yeni şapka alırdı. Eskiden şapka giymeden sokağa çıkan yoktu. Şapka başka bir kültür idi. Günümüzde ilgi olmasa da ben dükkanımı elimden geldiğince açık tutmaya çalışacağım. Çok şükür çocuklarımı da evlendirdim, dükkanımı kapatsam nerede vaktimi değerlendireceğim ki? Böylelikle üretimden de kopmamış oluyorum” dedi.