Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Yönelik Katkı Payına Dair yönetmelik kapsamında, İzmir İl Özel İdaresi tarafından tarihi varlıklara harcanmak üzere, belediyelerin emlak vergilerinden kesilen yüzde 10’luk payından, tarihi konak için 787 bin 840 TL Kayaköy Belediyesi’ne gönderilerek konağın restorasyonuna başlandı.
Restorasyonun 210 günde bitirilmesinin planlandığı belirtilirken, restorasyon çalışmalarının da Temmuz ayında başlandığı ifade edildi. Bu güne kadar yapılan çalışmalarda konağın yüzde 75’i restore edildi. Restorasyonun tamamlanmasının ardından, konağın ikinci katında, Çakırcalı Efe ile ilgili belgeler ve eşyaları teşhir edilecek.
Kaymakam Abdullah Dölek, “RESTORASYON SONRASI KAYAKÖY TURİZME AÇILACAKTIR”
Güroğuzlar İnşaat şirketi tarafından yapılan restorasyon çalışmalarının süratli bir şekilde devam etmekte olduğunu kaydeden Ödemiş Kaymakamı Abdullah Dölek, Çakırcalı Konağı restorasyon inşaatını yerinde görmek ve bilgi almak için Kayaköy Beldesi’ne gitti. Şirket yetkilileri ile çalışmaları yerinde gören Kaymakam Abdullak Dölek’e Kayaköy Belediye Başkanı Ali Akkaşlı eşlik etti.
Kaymakam Dölek, “Ege’nin ünlü efelerinden Çakırcalı Mehmet Efe’nin tarihi konağı, zaman aşımına uğrayarak yok olmaya mahkûm olmuştu. İl Özel İdaresi tarafından belediyeye gönderilen ödenekle, konağın restorasyonuna başlanıldı. Restorasyondan sonra konağın müze haline gelmesiyle Kayaköy Beldesi turizme açılacaktır. Çakırcalı’yı tanımak ve konağı görmek için çok sayıda tarih meraklısının Kayaköy’e gelerek beldeye maddi katkı sağlaması beklenmektedir” dedi.
ÇAKIRCALI MEHMET EFE KİMDİR?
Çakırcalı Mehmet Efe, 1871 yılında Ödemiş’in Türkönü Köyü’nde doğmuş, efelik kültürünün önemli isimlerinden birisidir. Çakırcalı Mehmet Efe; zeki, haddinden fazla cesur, fedakâr, ciddi, yürekli, aynı zamanda çok otoriter bir şahsiyet iyi bir liderdi.
Babası Çakırcalı Koca Ahmet Efe’nin, bir zaptiye çavuşu tarafından öldürülmesi üzerine, Çakırcalı Mehmet Efe 1893’te dağa çıkmıştır. Yanında, babasının da kızanlarından olan tecrübeli Hacı Eşkiya vardır. Dağa çıktıktan bir süre sonra, ilk olarak zalimliği ile tanınan Mustafa Ağa’nın evini basar. Ağayı, halka zulüm etmemesi için uyararak 200 altınına el koyar. Eylemlerinden elde ettiği parayı halka cömertçe dağıtır. Özellikle Ödemiş yöresindeki köylerde genç kızlara çeyiz parası verir, giysisi olmayanı giydirir, evi olmayana ev yaptırır. Hatta köprüler, yollar, çeşmeler inşa ettirilmesine önayak olur. Köylünün hak arayıcısı ve sözcüsü olduğundan, köylüden her türlü desteği görürdü.
1899-1911 yılına kadar Aralıksız 12 yıl dağlarda kalmıştır. Eşkıya olmak ve insan öldürmek istemeyen Çakırcalı, zamanın yönetiminin yanlışlıkları nedeniyle dağa itilmiş, bini geçkin insanın canını almıştır. Çakırcalı’nın ünü Avrupa’ya kadar yayılmış, Türklerin “Robin Hood’u olarak tanınmıştır. 1327 (1911) tarihi Aralık ayı içerisinde Nazilli’nin Karıncalı Dağı’nda Hükümet Kuvvetleriyle girdiği bir çatışmada meçhul bir kurşunla hayatı son bulmuştur. Efe, vurulmasıyla etrafına toplanan kızanlarına “Eğer ben ölürsem benim cesedimi kaybedin, yoksa sizi rahat bırakmazlar” diyerek vasiyette bulunması üzerine kızanlarından Çamlıcalı Mehmet Ali, efenin başını göğsünden ayırmış, göğsünün derisini yüzmüş, parmağındaki altın yüzüğü almak için parmağını kesmiş ve cesedi de orada bırakmıştır.
Hükümet Kuvvetlerince bulunan Çakırcalı Mehmet Efe’nin cesedi, ömrünün çoğunu geçirdiği ilk eşi Iraz, Efe’yi vücudundaki iri benden tanımıştır. Çakırcalı’nın başsız cesedi halka teşhir edildikten sonra Nazilli’de yol üstünde açılan bir çukura gömülmüş. Daha sonra karısı Iraz tarafından “Çakırcalı Mehmet Efenin Ruhuna Fatiha” yazılı mezar taşı yaptırılmış. Mezarının bulunduğu yerde yapılacak olan yol çalışması nedeniyle daha sonraki yıllarda efenin üçüncü eşi Kayaköy’lü Fatma (Fadime) hanımın kızı Hatice ve torunları tarafından mezarı Kayaköy’e taşınmıştır.
Çakırcalı Mehmet Efe’ye birçok türküler ve ağıtlar yakılmıştır. Efe’nin, Karıncalı dağda öldürülmesi üzerine , “Mezarımın taşı Bozdağ’a Karşı, üstünün toprağı gözümün yaşı, Çakırcalı’yı vurdular akşama karşı” diye ağıt ve Ödemiş Kavakları türküsü yakılmıştır.
