Başkan Top açıklamasında yem gibi girdi maliyetlerinin artması sebebiyle süt ineklerinin satıldığını belirterek “Süt azlığı var. Çünkü daha önceki aylarda inekler kesildi. Son zamanda inekler de para eder hale geldi. Üretici ata toprağı satmaktansa süt ineklerini satmaya yöneliyor” ifadelerini kullandı. Ekonomide yaşanan olumsuzluklar sebebiyle birçok sektörü etkilediği gibi tarım ve hayvancılık ile uğraşan vatandaşları ve onların çatı kurumları olan kooperatifleri olumsuz yönde etkileniyor.
Türkiye’nin önde gelen kooperatiflerinden olan ve 2 bin 700 paydaşlı S.S. İğdeli ve Çevre Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatif Başkanı Süleyman Top, 10 yıldır başkanlık yaptığını ve hiçbir dönem 2022 yılı kadar zor bir dönem görmediğini ifade etti. Zamlar sebebiyle sermayelerinin eridiğine dikkat çeken Başkan Top, “2022 yılında, kooperatifimizin sütlerini finanse ederken 14 milyon TL ile kapatırken, 2023’e girerken aralık ayında 3 katına çıkarak 45 milyona ulaştı. Burada 2-3 katına gelen bu ödemelerle ilgili zamlar sermayeyi eritiyor. Daha parasını almadan peşin ödediğimiz için baştan bu yüzden sıkıntılar yaşandı. Ve bu nereye kadar gideceğini de henüz kestiremiyoruz” dedi.
FİRMALAR ZARARINA ÇALIŞTI
USK’nın süt fiyatını açıkladıktan sonra, üretici firmaların sorun yaşadığını kaydeden Top, “2022 yılının Ağustos ve Eylül’den sonra süt fiyatları USK fiyatının üstüne çıktı. 8 TL’den açılan Uluslararası Süt Konseyi (USK) fiyatıyla marketler ürünleri alırken buna göre hareket ediyor. Zincir marketler, 7 buçuktan 8 buçuğa olan zam oranı yüzde 13’lük zam oranı olarak görüp ürünlere o şekilde fiyat veriyorlar. Ürettiğimiz sütü 8, 50 TL’ye değil 10,50 TL’ye bile alamıyoruz. Süt 11,50 TL oldu. Öte yandan zincir marketler USK’nın fiyatının belirlenmesinin ardından peynire yüzde 13 zam veririz. Bunun üstüne veremeyiz deyip malı almakta ayak diretti ve firmalar zora girdi. Gönenli süt isimli firma her gün 1,5 milyon zararına çalıştı ve en sonda süt almayı bıraktı. 10 liradan alabilirim dedi. Sütün fiyatı 11,50 TL’lere yükselince sıkıntılar arttı” şeklinde konuştu.
ATA TOPRAĞI SATMAKTANSA…
Kiraz’da üretilen 650-700 ton sütün yüzde 75’i kooperatiflerin elinde olduğunu söyleyen Top, “Kiraz ilçesi kooperatifçilik anlamında ilçe bazlı Türkiye’nin en önde gelen ilçesi. İğdeli kooperatifi 1987 yılında kuruldu. Bugüne kadar kendisinden 4 tane kooperatif doğdu. Karaburç, Suludere, Aydoğdu, Çömlekçi İğdeli’den ayrıldı ayrı ayrı kooperatif kurdu. Bunun yanında, Yeniköy, Yenişehir, Emenler, Saslı, Karaman’da kooperatifler kuruldu. İğdeli’nin öncülüğünde Kiraz’da kooperatifçilik en iyi uygulanan bölge haline geldi. Kiraz’ın 5 bin 500 üreticisi var ise 2 bin 700 tanesi İğdeli’nin üyesidir. 11 liradan aralık ayını kapatarak üreticinin eline süt parası ödedik. USK fiyatı 8,50 TL idi. Aradaki fiyat 2 buçuk lira. Süt azlığı var. Çünkü daha önceki aylarda inekler kesildi. Son zamanda inekler de para eder hale geldi. Üretici ata toprağı satmaktansa inek satmaya yöneliyor” ifadelerini kullandı.
BAŞTA BELEDİYELER OLMAK ÜZERE ÜRÜNLERE TALEP VAR
İğdeli Kooperatifi’nde yurt içi çalışmalarının olduğunu söyleyen Top, “Yerel marketler, Ankara Büyükşehir Belediyesi, Aydın Büyükşehir Belediyesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve birçok belediyelerin yanı sıra hastaneler, ve kurumsal firmalara ürünler pazarlanıyor. Üçte birini peynir, üçte ikisini süt olarak satıyoruz. Kooperatifler üst segment kaliteli peynir üretiyor, güvenli gıdanın adresi, kooperatiflerdir. Kooperatifçilikte hileye açık değiliz. Peynire de diğer ürünlere de talep oluyor” dedi.
YENİ BİR SÜT TOPLAMA TESİSİ AÇACAĞIZ
Kooperatifin 2023 yılındaki hedeflerini açıklayan Top, “Hedef planlayabilmek için istikrarı görmek gerekiyor. Adım atmak için, bu duman böyle estikçe, bu dere böyle bulanık aktıkça hedef tahmin etmek, hedef kurmak da zor. Hedefler planladığın gibi tutmuyor. Geçtiğimiz yıl, Ödemiş Organize Sanayi’de 10 bin metrekarelik yeni mandıra hedefimiz vardı. Onu yapmayı planlıyorduk. 50 tona kadar izleyebiliyoruz ama bize 150 ton süt var. Kapasite kaldırmıyor. 150 tonu da işleyebilecek yerimiz yetmiyor. O yüzden süt satıyoruz. Fiyatlar artınca planlar alt üst oldu. Geçen sene aralık ayındaki süt ödememiz 14 milyonken şimdi 47 milyona çıktı. Sermaye daralıyor, zamlar bizi üzdü. Zam sıkıntısı nedeniyle para ayıramıyoruz. Uygun bir kredi olmadan yapımına başlamayacağız. Ayırdığım para süt ödemelerine anca yetiyor. Önümüzdeki günlerde Sırrımlı’da yeni bir süt toplama tesisimizi açılışını yapacağız. Bu şekilde kooperatifimizin 6. Merkezini yapıyoruz” diyerek sözlerini noktaladı.
S.S. İĞDELİ VE ÇEVRE KÖYLERİ TARIMSAL KALKINMA KOOPERATİFİ
1987 yılında Kiraz İlçesi’nin İğdeli ile çevre köylerini kapsayan ve yöredeki üreticilerle birlikte toplumsal kalkınmayı sağlamak amacıyla kurulan bir birlik olan İğdeli Kooperatifinin Kiraz Merkez İlçe ve 30 köyünde 2 bin 700 paydaşı bulunuyor. Kooperatifte günlük 140 ton süt, paydaşlardan toplanarak işleme alınıyor. 50 ton süt, üretim tesislerinde değerlendirilerek tost peyniri, tulum, beyaz, lor peynir çeşitleri ve tereyağı olarak satışa sunuluyor. Kalan 90 ton süt ise ulusal süt üreticilerine satılıyor.
