Herkes için Mimarlık ekibi, Ödemiş’e bağlı Ovakent mahallesi Cumhuriyet mevkiindeki 5 yıllık kapalı ve atıl durumda olan okula, Ovakentlilerin de katkıları ile ayağa kaldırdılar.
Konuyla ilgili çalışmaları detaylı anlatan Cenk dereli şunları ifade etti,
“Atıl Köy Okulları Ovakent Projesi kapsamında 9-23 Temmuz 2014 tarihlerinde dernek üyeleri ve üniversite öğrencilerinden oluşan 37 kişilik bir ekiple bir uygulama atölyesi gerçekleştirdik. Bir buçuk yıl önce keşif çalışmaları ile başlayan Ovakent Zihinsel Engelli İş Okulu Projesi’nde bu atölye ile beraber projenin sonuna doğru yaklaşmış olduk. Bugüne kadar başta Ovakent halkı, İzmir ve Ödemiş Milli Eğitim Müdürlükleri ve üniversite öğrencileri gibi kesimlerle geniş bir katılımcı ağıyla yürüttüğümüz projede, uygulama atölyesi bu katılımcı üretim sürecinin en önemli parçası oldu. Ovakent Uygulama Atölyesi sayesinde bir yandan dernek üyeleri ve üniversite öğrencileri köy halkıyla sıcak ilişkiler kurdu, yerel kültürü ve ustalardan yerel yapım tekniklerini öğrendi.
Ovakentin seçilmesindeki fiziksel nedenlerdi
Ovakent projeye başladığımızda İzmir Ödemişe bağlı 4 mahalleden oluşan bir belde belediyesi statüsünde idi. Yeni büyükşehir yasası ile beraber belediye kapandı ve tek muhtarı olan bir mahalleye dönüştü. Eskiden 7000 dolaylarında olan nüfusunu bölgedeki tütün üretiminin kaybolmasının da etkisiyle hızla kaybederek 2000’lere gerilemiş olan Ovakent’teki iki okuldan biri olan Kemal Atatürk İlköğretim Okulu 5 yıldan bu yana kapalı bulunmaktaydı. Eski adıyla Cumhuriyet Mahallesi’nde yer alan bu okul için Ovakent halkının açılmasına yönelik yoğun isteği ve Ödemiş Milli Eğitim Müdürlüğü’nün talep ettiği zihinsel engelli iş okulu işlevi için fiziksel imkânları en yeterli okulun burası olması sebebiyle Ovakent’i proje yeri olarak seçmiştik. Ovakent okulu 2 kat, 6 derslik, 1 çok amaçlı salon ve idari odalardan oluşan yapısı ile tipik atıl köy okullarından daha bir okuldu. İstenilen işlevler için bu büyüklüğün gerekli olması, yapısal olarak sağlam durumu ve 3 dönümlük bahçesi Ovakentin seçilmesindeki fiziksel nedenlerdi.
Ovakent Uygulama atölyesi okul ve bahçe işleri olmak üzere iki bölümde gerçekleşti. Eş zamanlı olarak yürütülen bu işlerde okul içinde ustalara tesisat ve tamirat işlerinde yardımcı olduk. Dış cephe boyası yine ustalar tarafından yapılırken, iç boya işlerini atölye katılımcıları gerçekleştirdi. Bahçede ise yerine yemekhane yapılacak eski mutfak/depo binasının yıkımı, arka bahçede yer alan eski kömürlüğün tarım atölyesine dönüştürülmesi, bu yapının ve bitişik bahçe duvarının toprak sıva ile sıvanması, arka bahçe için yeni bir çit yapılması ve yine arka bahçede zeytin ve çam ağaçlarının olduğu bölümdeki oturma setlerinin yenilenmesi işleri gerçekleştirildi.
Atölyede önceden kararlaştırılıp planlanmış işleyişin dışında, yerinde karşılaşılan durumlar ve bazı olanaksızlıklar yeni imkânların doğmasına yol açtı. Bunun bir örneği arka bahçe çiti için gerekli malzemenin bulunmadığı anda bir katılımcının okulun altında bulunan dere yatağındaki sazları keşfetmesiydi. Dereden kesilen sazlar temizlenip gereken ölçülerde kesilerek hem bahçe çitinde hem de tarım atölyesinin kapı ve pencerelerinde kullanıldı. Başka bir örnek ise çatı için kullanılması düşünülen ahşapların istenilen boyutta gelmemesi sebebi ile bahçe çiti için kullanılması oldu. Eski mutfak/depo binası yıkıldıktan sonra ayıklanan ateş tuğlalar ise bahçede yapılan fırın inşaatında ve bahçe düzenlemesinde kullanıldı.
Fırın inşaatı atölye sırasında halkla ve ustalarla kurulan dostluklara önemli bir örnekti. Köy kahvesindeki sohbetler sırasında gündeme gelen fırın, okulda çalışan ustaların bu konuda tecrübeleri ve fazladan çabaları sayesinde yapıldı. Fırın yapımı hem farklı yapım tekniklerinin öğrenilmesi açısından, hem de ileride okul ile köyün beraber kullanabileceği bir yer olması bakımından faydalı bir üretim oldu.
Tarım atölyesi olarak dönüştürülen eski kömürlük yapısı, okul binasının 1967 yılında yapımına başlamadan önce arazide yer alan bostanın bahçıvanının evi olarak kullanılmış. Bu yapının altında dere yatağında bir adet kuyu da bulunmakta. Uzun yıllar kullanılmayan yapının dere tarafı duvarında ve çatısında yapısal sıkıntılar bulunmaktaydı. Bu yapıdaki molozu çıkarıp, çatıyı askıya alarak dere tarafındaki zarar görmüş duvarı tekrar inşa ettik. Çatısındaki eski kiremitleri indirdik ve bu kiremitleri bahçe duvarında yapılan toprak sıvanın ömrünü uzatmak için duvar üstüne yerleştirdik. Bahçe duvarı ile beraber bu yapının da dış cephesini toprak sıva ile sıvadık. Yapının pencere ve kapılarında ise yine sazları kullanarak hava alan doğramalar ürettik. 15 günlük atölye boyunca okulun hemen yanında bulunan 2 katlı, 3 oda, 1 mutfak, bir giriş holü ve bir arka bahçeden oluşan bir evde kaldık. Köylüler, okulda beraber çalıştığımız ustaların akrabalarına ait olan bu evi 8 yıl kapalı kaldıktan sonra bizim için tekrar açıp hazır hale getirdi. Atölye boyunca yemek ve ev işlerinde ise köyden Havva Abla yardımcımız oldu. Evde gerçekleştirilen sunumlar, film gösterimlerinin yanı sıra beraber müzik yapma ve oyunlar ile tüm katılımcılar arasında güzel bir birliktelik sağlanmış oldu.
İnşaatta kalan eksikleri tamamlamak için ağustos ayında dernek üyelerinin Ovakent’e yapacağı ziyarete atölye katılımcılarının da katılmak istemeleri sonucunda bu ziyareti bir haftalık çalışma atölyesi şeklinde tekrar organize ettik.
Projenin başından beri yardımlarını esirgemeyen Ödemiş İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve eski ilçe müdürü Cevdet Ünlü ile eski şube müdürü Mehmet Sakal’a, Ovakent Cumhuriyet Mahallesi eski muhtarı Hüseyin Temizel’e, ustalarımız Mehmet ve Vural Bağlan ile tüm Bağlan ailesine, Havva Ablaya ve tüm Ovakent halkına teşekkür ederiz.
Destekleri sayesinde Atıl Köy Okulları Ovakent Projesi’nin gerçekleşmesini sağlayan tüm destekçilerimize de sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.
Atölye Katılımcıları:
Alican İnal, Altıner Yıldırım, Anıl Taşdemir, Ayben Aydoğan, Begüm Sarışın, Betim Bülbül, Burak Yıldırım, Cenk Dereli, Ceren Sözer, Çağrı Çakmur, Deniz Paçacı, Didem Veryeri, Dilara Kara, Efecan Soysal, Elif Aydın, Emre Gündoğdu, Erdem Üngür, Evrim Kafa, İdil Yücel, İlter Sönmez, İrem Sönmez,İrem Yıldız, Kadriye Özdemir, Merve Gül Özokcu, Mustafa Demir, Muzaffer Çınar, Nilüfer Çalışkan, Oğul Öztunç, Oğuzhan Çokgünlü, Özlem Altun, Selin Gürel, Setenay Doğan, Setenay Kamazoğlu, Sinan Dağ, Şizen Türkal, Tarık Keskin, Valeska Wagner, Yağmur Kutlar
Destekçiler: Banu Tatari, Bağlan Ailesi, Hüseyin Temizel, Ovakent Muhtarlığı, Uzay Modül, Zeynep Ceren Erdinç
NAZİF HARUPÇU
