Dioik bitkilerde tozlanma genellikle rüzgar aracılığı ile gerçekleşmekte iken yine incir meyvesindeki çiçekler kapalı bir çiçek tablasında bulunduğu için rüzgarla döllenme olmamaktadır. Yetiştiriciliğini yaptığımız kültür çeşitlerinde meyve oluşumu için döllenmek zorunda olan çeşitlerimizde ilek arıcığı denen ve erkek incirlerde yaşayan bir böcek yardımcı olmaktadır. İncirde meyvenin tutup gelişebilmesi için ilek meyvelerindeki çiçek tozlarının ilek arıcığı tarafından incire taşınması gerekir. Bunun gerçekleşebilmesi için erkek ağaçlardaki ilek meyvelerinin dişi incir ağaçlarına asılması işlemine ilekleme denir.

Her incir çeşidi döllenme ile meyve vermediği gibi, ilkbahar ürünü için döllenmeye gerek duymayan yaz ürünü için döllenme gereksinimi duyan ya da tam tersi durumla karşılaşılan çeşitlerimizde vardır. Doğru tespit edilen ilek zamanında; incir meyveleri isteklidir. Bu zamanda, meyveler sakızımsı bir koku yaymakta ve ostiolü kapayan pullar kalkarak ağız açılmaktadır. İleklemeden sonra pullar tam olarak açılmamış olsa bile sinek kanatları kopma pahasına bitki içerisine girmeye gayret eder çünkü o sakızımsı koku onu cezbeder. İri fındık boyutuna gelen incir meyvelerine, birer hafta ara ile 2 kez ilek asılmalıdır. Yağışlı ve serin havalarda ilekleme 3. Kez de yapılabilir. İlek asımı sabahın erken saatlerinde yapılmalı ve yağışlı serin havalarda ara verilmelidir. Ağacın büyüklüğüne göre değişmekle birlikte, ağaç başına 2-3 file ve her filede 3-4 ilek olacak şekilde asımı yapılabilir. Çok ilek asılması çok kaliteli meyve alınacak anlamına gelmemektedir. Bir ilek meyvesinde; ortalama 300-800 arası arıcık bulunmaktadır. Ve bu arıcıklardan 1-2 tanesinin meyve içerisine girmesi döllenmenin gerçekleşmesi için yeterlidir.

Aşırı ilek, meyve tutumunun çok olmasına ve meyvelerin küçük kalmasına sebep olur. Bazen de meyvelerde akmaya, çürümeye ve ekşimeye neden olur. İşi biten ilekler daha sonra toplanmalı ve imha edilmeli, torbalar yıkanıp gelecek yıl kullanılmak üzere kaldırılmalıdır. Toplanmayan ilekler, incir meyvesinde aflatoksine sebep olan küflere konukçuluk eder. İlek arısı, incir bitkisinde kısa iğneli çiçeklere ulaşır, uzun iğneli çiçeklere ulaşamadıkları için dölleyemezler. Ancak bir içgüdü ile denemeye çalışırken onların da tozlanmasına sebep olurlar. Genellikle tercih edilmese de önemli bir ayrıntı vardır. Erkek incirlerin incir bahçesinde yetiştirilmesi uygun değildir. Çünkü kontrolsüz döllenme meyve kalitesinin düşmesine sebep olabilir.  O yüzden ilek incirleri ayrı bahçede yetiştirilmeli ve zamanı gelince asılmalıdır. Erkek incirlerde belli kriterler gözetilmelidir. Örneğin; kullanılacak erkek incir çeşidi dişi incir çeşidi ile eş zamanda gelişme göstermelidir, içinde çiçek tozu olmayan ilekler kullanılmamalıdır, ileklerin içerinde bol miktarda sinek olmalıdır. İlek içerisinde sararma ya da kahverengileşme olmamalıdır. İlek bu durumda sağlıksız olduğunda, incirde akma ya da iç çürüklüğü gibi durumlar meydana gelir. Bölgesel olarak değişmekle birlikte ilekleme haziran ayı boyunca devam eder.

Kaynak

Tarım orman bakanlıgı, Apelasyon dergisi, İncir araştırma enstitü müdürlüğü

Editör: Haber Merkezi