Ödemiş’in düşman işgalinden kurtuluşunun 89.yıldönümü ve Ödemiş Belediyesi’nin 130.yılı nedeniyle düzenlenen ’130. Yılında Ödemiş Belediyesi’ söyleşisi Ödemiş Belediyesi Kültürevi’nde yapıldı. Söyleşiye konuşmacı olarak Ödemiş Belediye Başkanı Bekir Keskin, Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof.Dr.Engin Berber ve Doç.Dr. Günver Güneş katıldı.
Söyleşide ilk olarak konuşma yapan Belediye Başkanı Bekir Keskin, Ödemiş’in birçok ilkin yaşandığı bir kent olduğunu söyledi. Bunun bir tesadüf olmadığını dile getiren Keskin, “Ödemiş’i ön plana çıkartırken bunu abartarak yapmıyoruz. Kuzguna yavrusu kartal görünürmüş ama biz Ödemiş neyse onu söylüyoruz” dedi.
Keskin, Ödemiş’in İzmir Limanı kurulduktan sonra bölgenin 1700’li yıllarda çok önemli bir hal aldığını ve Tire, Bayındır gibi ilçeleri geçerek limanın art bölgesi olduğunu, bu nedenle de Ödemiş’in o yıllarda ticaret ve ham maddenin toplandığı bir merkez haline geldiğini belirtti.
“SARACOĞLU VE BENGİSU ÖDEMİŞ’İN UFKUNU AÇTI”
Ödemiş’in daha sonra dışarıdan göçler aldığını ifade eden Bekir Keskin, “Çerkezler, Makedonlar, Türkmenler ve Rumlar hepimiz kaynaştık ve Ödemiş’i oluşturduk. Birçok unsur birleşti ve bunu bugüne kadar taşıdık. Ödemiş’te kardeşçe, barış içerisinde yaşıyoruz. Ödemiş tarihiyle ilgili en çok belge belediye arşivinde, Ödemiş’in cumhuriyet sonrası ilk belediye başkanı olan ve sonra Başbakanlık yapan Şükrü Saracoğlu Fransa’da okudu. Ardından gelen Dr.Mustafa Bengisu da Ödemiş’in ufkunu açan bir isim oldu. Bengisu, o dönemde 7 ilde bulunan elektrik sistemini Ödemiş’te kurdu. Sonrasında şu anda kullandığımız borularla gelip evlerimizde çeşmeden akan içmesuyu sistemini ilçeye getiren isim de Mustafa Bengisu oldu” diye konuştu.
KESKİN İLE TARİHE YOLCULUK
Geçmiş yıllarda Ödemiş ile ilgili yaşanan gelişmelerden bahsetmeye devam eden Başkan Keskin şöyle konuştu:
“1944 yılında Ödemiş, uluslararası bir yarışmayla şehir planına kavuşuyor. O zamanki Belediye Başkanı Mutahhar Bengisu. 1947’de Türkiye’ye 4 tane arazöz geliyor. Ödemiş bunlardan birine talip oluyor ve arazöz Ödemiş’e gönderiliyor. 1948’de 5 yıllık kalkınma ve imar planı yapılıyor. O zaman Türkiye’de planlama yok ve Ödemiş’te buna uyuluyor. 1949’da çağdaş kanalizasyon sistemi geliyor. 1949’da yapılan planın boruları Almanya’dan geliyor. Telefonla veya siparişle gerçekleşmiyor bu işlem. Hükümete bildiriliyor, hükümet Maliye Bakanlığı’na bildiriyor ve kaynakla buna olur veya olmaz deniyor. O zamanki bu işlem mal takasıyla gerçekleşiyor. Almanya’ya bakır vererek, kanalizasyon borularını getiriyoruz. Hala da bu gelen boruların bir kısmı kullanılıyor.
1952’de tellallar davulla kent ilanları yaparken Ödemiş’te hoparlör sistemi kuruluyor. O zaman 60 tane hoparlör varken şu anda 1000’in üzerinde. Ödemiş’te bu ilklerin yaşanmasında, bunların benimsenip, ileriye taşınmasında dışarında gelen vatandaşlarla kardeşçe yaşamanın büyük bir etkisi oldu.
1930’da Türkiye’de Serbest Fırka kurulup örgütlenmeye başladığında İzmir ve Ödemiş’ten büyük destek görüyor. Birçok yerde seçime katılamazken Bademli’de seçim kazanıyor.
1945 yılında dönemin belediye başkanı Adem’i Kifayetsizlik kararıyla görevden alınıyor. Bunun Türkiye’de başka bir örneği yok. Ödemiş özgür, yeniliğe açık ancak geleneklerine bağlı insanların yaşadığı bir yer. Ama bu yenilikleri gelenekleriyle yoğurduktan sonra özümsüyor.”
GÜNVER GÜNEŞ, “ÖDEMİŞ BELEDİYESİ TARİHİ 1877’YE UZANIYOR”
Bekir Keskin’in ardından söz alan Doç.Dr. Günver Güneş ise akademik araştırmalar içerisinde Ödemiş’in son 300 yılını araştıran tarihçinin neredeyse bulunmadığını ifade etti. Ödemiş gibi tarihi bir coğrafyanın akademik alanda yer alması gerektiğine inandığını söyleyen Güneş, “Yeni kurulan Kent Müzesi ve Arşivi’nin bu konuda hizmet edeceğine inanıyorum” dedi.
Sanılanın aksine Ödemiş Belediye teşkilatının 1877’ye kadar uzandığını savunan Güneş, “Bu konuya belgelerde rastladım ancak ispat et derseniz şu anda ispat edemem. Yani belgelerle bunu kanıtlayabilirim. Ödemiş’in ilk belediye başkanını somut çalışmalarla ortaya koyabilirim. Tarihle ilgili olarak cumhuriyet dönemine ilişkin sıkıntılar yok, sıkıntı daha çok Yunan işgali ve 2.Meşrutiye Dönemi’nde gözüküyor. Elimizde yeterli bilgi ve belge yok, en azından sağlam değil. Ödemiş Belediye tarihini yeniden yazmak gerekebilir. Bu kentte hiçbir kurumun tarihi yok. Yerel yönetiminden başlayınca diğer kurumların tarihi daha kolay bulunur. Belediye kayıtlarıyla uğraşmak iğneyle kuyu kazmak gibi bir şey. Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki bütün Ödemiş belgelerine sahibim.
Yerel basına ve yerel tarihçilerimize baktığımızda 1909-1922 arasında Ödemiş’in belediye başkanları Rauf Bey, Ali Bey ve Şerif Bey olarak gözüküyor. 24 Şubat tarihli ‘Ahenk’ gazetesinde Ali Haydar Bey’în başkanlığının 1908’de sona erdiğini görüyoruz” ifadelerinde bulundu.
Günver Güneş daha sonra yerel basında Ödemiş ile ilgili çıkan haberlerden bahsetti.
Güneş’in konuşmasının ardından ise Prof.Dr.Engin Berber Ödemiş Milli Fuarı’nın tarihinden bahsederek katılımcıları aydınlattı.
Editör: Haber Merkezi