ÖZEL HABER:DİLEK AYVALI
Tarihi Kutu Han’daki iş yerinde üretimini sürdüren usta, körüklü çizmenin nasıl yapıldığını Yerelgüç muhabirine anlattı.
Tireli 71 yaşındaki Körüklü çizme ustası Hasan Öter, mesleği 11 yaşında yanına çırak olarak gittiği İrfan Kâhya ustadan öğrendiğini söyleyerek çizmenin nasıl yapıldığını anlattı, “Sırf el işi altları kösele ağaç çivi ile altlarını monte ediyoruz. Yapıştırma falan kullanmıyoruz. Ayağın ölçüsüne göre, kesiyorsun. Ayağın her yerinden ölçü alıyorsun. Daha sonra da keserek diktikten sonra kalıbını çekiyorsun. Kalıbı çekildikten sonra altları yapılıyor. Altları da kösele. Altları daha sonra ağaç çiviyle monte ediliyor. Kenarları düzeliyor. Sonra da kalıptan çıkıyor. Tekrar bacağının kalınlığına göre bacak kalıpları var onlara konuyor. Bacağın ölçüsüne göre açılıyor. Ondan sonra içinden sünger ile ıslatılıyor ve son olarak körükleri elle yapılıyor. Bir çiftin yapımı 3 veya 4 gün sürebiliyor. Dana derisinden yapılıyor. Süt dana deniyor. Ama aslında süt danası değil iki yaşındaki dananın derisi, yani nasıl genç bir insanla, yaşlı bir insanın derisi farklı onun gibi genç hayvanın derisi daha düzgün oluyor. Daha tok çıkıyor ve daha esnek” dedi.
ESKİDEN DEVECİLER GİYERDİ
Körüklü çizmeyi eskiden devecilerin giydiğini belirten Usta Hasan Öter, “Eskiden bunları deveciler giyiyordu. Daha önce bu Tire bölgesinin, Ege’nin günlük giyimiydi. Zamanla moda değişti. Şimdi de Ege’nin tüm köyleri Yörük Köyü. Dernek kuruyorlar ve o dernekler vasıtasıyla eskisinden daha çok talep var. Üniversitelerin folklor takımları, Efe grupları var her tarafta” dedi.,
YANIMDA ON TANE İNSAN OLSA YETECEK İŞ VAR
Körüklü çizmeye talebin son dönemde hızla arttığını belirten Usta Öter, yanında çalıştıracak çırak olmasını çok istediğini belirterek şöyle konuştu, “Yanımda on tane insan olsa yetecek iş var. Yanımda yardımcı olacak insan isterim tabii istemez miyim. Okullar 13-15 sene olunca çocuklar çıraklığa gelmedi. 18-20 yaşında her hangi bir işe sahip olamayan geliyor. Benim ona verdiğim para yetmiyor. Onun istediği parayı biz veremiyoruz. Ama daha önce ilkokulu bitiren bir sürü çocuk geliyordu yazın, içerisinden kabiliyetli olanı çıkıyordu” dedi.
ÇİZME BİZİM ATA GİYİMİMİZ
Tireli Süleyman Türkmenoğlu, “Ben buraya körüklü çizme siparişi vermeye geldim. Çizmeci de benim mahalle çocuğu, hem ziyaret edeyim, eski dükkânını kapamış buraya taşınmış onun için hem göreyim hem de sipariş vereyim diye geldim. Körüklü çizme bizim Ata giyimimiz” dedi.
ANADOLU’YA GİRİT’TEN GELDİ
Araştırmacı Yazar Yılmaz Göçmen, “Körüklü çizme Anadolu’ya Girit’ten Giritli ustalarla gelmiştir. Söke’ye gelir. Söke’de önce askeri birliklerdeki komutanlar, süvari birliği atlara rahat inip binsin diye körüklü çizmeleri kullanırlar. O süvari birliklerinin subayları Anadolu’nun muhtelif yerlerine tayin olunca o çizme körüklü çizmeler onlar vasıtasıyla gider. Körüklü çizmeler üçe ayrılır. 5, 7, 8 kırma, 5 kırma süvariler içindir, 7 kırma deveciler içindir. 8 kırmada zeybekler içindir” dedi.
