Küresel ısınmanın sebep olduğu iklim değişiklikleri, doğal afetler tarımsal üretimi doğrudan etkilemektedir. Suyun donma noktası altındaki sıcaklıkta don zararı oluşur ve bütün bitkilerde zarara sebep olur. Ağaçlarda üşüme isteği türlere göre değişmekle birlikte istenen bir durumdur. Soğuk isteği karşılanan ağaçlar;  tomurcuklanma, çiçek açma, döllenme ve meyve bağlama süreçlerinde olumsuzluk yaşamazlar. Havanın kademe kademe soğuması ağaçların kendisini hazırlaması soğuk zararına maruz kalmaması için ideal durumdur.

Don zararı sadece kış döneminde meydana gelir demek yanıltıcı olur. Kış donları, sonbahar erken donları, ilkbahar geç donları olarak farklı farklı zamanlarda gerçekleşir. Kış sürecinde dinlenme döneminde olan ağaçlarda sıcaklıkların daha da düşmesi hasara sebep olur. Kış soğukları gövde ve ana dallarda zarara ciddi sebep olmazken, genç dallarda ve çiçek tomurcuklarında zarara sebep olur. Özellikle tomurcuk patlama döneminde tomurcuklar ciddi zarar görür.

 Meyve bahçelerinde; tam olgunlaşmamış meyveler ve taze sürgünler kış donlarından zarar görür. Bu zararların genel sebebi de bitki bünyesinde bulunan suyun belli sıcaklık altında donması ile hacim artar ve hücre duvarları yırtılır. Hücreler ölür. Eğer zarar gören kısım; çiçek işe tozlanıp meyveye dönüşemez, dal ise ağacın o dalı kurur, daha da kötüsü ağacın gövdesi ve kökleri ise ağaç tamamen canlılığını kaybeder. Ağaçlar; düşük sıcaklıklara ve soğuyan havaya karşı yaprak dökerek, hücredeki su miktarını azaltarak önlemlerini alırlar.

Çiftçiler önlem olarak; içinde soğuk hava hareketi olmayan don bölgelerinde tarım yapmamalı, en fazla hava akımına imkân sağlayacak şekilde bitkilerin dikimi yapılmalı, don riski olan dönemde toprak işleme yapmamalı, kültürel işlem yabancı ot temizliği dışına çıkılmamalı, dayanıklı çeşitler yetiştirmek için tercih edilmeli, mümkünse bu çeşitlerden yana yönelim geç çiçeklenenlerden yana olmalıdır. Bunun yanı sıra küçük küçük yakılan ateşler hava ısıtmada etkili olabilir, yabancı otlardan temizlenip sıkıştırılan toprak da don zararını en aza indirmede yararlıdır.

Pahalı bir yöntem olmasına karşın don riski olan bölgelere ince bir kum tabakası serilebilir. Kum daha çabuk ısınan bir materyal olduğu için riski en aza indirirken, buharlaşmayı da azaltır. Önceden bilgi verilen don olaylarında zararı en aza indirmek için olgunlaşmış meyveler, sebzeler ve diğer ürünler acil toplanabilir.

Editör: Haber Merkezi