Ayrıca, süt işleme fabrikası projelerinde mükerrer ödemeler ve hatalı hakedişler de tespit edildi.
Sayıştay Başkanlığı tarafından hazırlanan İZTARIM Eğitim Kurumları Danışmanlık Tarımsal Üretim Gıda Marketçilik Satış Pazarlama Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin 2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporu, şirketin mali ve idari işleyişinde çeşitli usulsüzlükler ve mevzuata aykırılıklar tespit etti.
Ekim 2025 tarihli raporda, şirketin 2024 yılını 662.830.050,27 TL zararla kapattığı ve ciddi bir nakit darlığı yaşadığı belirtildi.
Öne Çıkan Denetim Bulguları:
- İç Denetim Birim Başkanının Yönetim Kurulu Üyeliği: İç denetim birim başkanının şirket yönetim kurulunda görev almasının, iç denetçinin bağımsızlığına aykırı olduğu ve mevzuata göre mümkün olmadığı vurgulandı. Bu görevlendirme nedeniyle ilgili kişiye 2021-2024 yılları arasında ödenen toplam 580.296,67 TL'nin tahsil edilmesi gerektiği belirtildi.
- Yönetici Atamalarında Usulsüzlük: Yönetici atamalarının yönetim kurulu kararı alınmadan genel müdür kararı ile gerçekleştirildiği tespit edildi. Bu durumun Türk Ticaret Kanunu'na aykırı olduğu ve şirketi 8.126.807,60 TL fazladan maliyete soktuğu ifade edildi.
- Dışarıdan Avukatlık Hizmeti Alımı: Şirketin kendi hukuk biriminde avukat bulunmasına rağmen dışarıdan avukatlık hizmeti alındığı ve bu kapsamda 424.579,36 TL ödeme yapılarak şirketin zarara uğratıldığı belirlendi.
- Piyasa Fiyatlarının Üzerinde Süt Alımı: Bayındır Süt İşletme Tesisinde kullanılmak üzere kooperatiflerden piyasa fiyatlarının çok üzerinde süt alımı yapıldığı ve bu nedenle şirketin 15.946.352,12 TL zarara uğradığı tespit edildi.
Raporda “Şirket yönetimi tarafından yapılan alımlarda gerekli piyasa araştırmalarının yapılması ve piyasada oluşan en uygun fiyatlardan alım yapılması gerekirken 31.12.2024 tarihi itibariye şirketin 722.896.156,33 TL zarar ettiği ve bu zarar nedeniyle İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile sermaye arttırımına gidilerek 400.000.000 TL kaynak aktarımına gidildiği halde söz konusu alımlarla ilgili gerekli özen gösterilmeyerek İzmir Ticaret Borsasında oluşan süt fiyatlarının çok üstünde fiyatlarla süt alımları gerçekleştirildiği ve şirketin bu alımlar sonucunda 15.946.352,12 TL zarara uğradığı görülmüştür. Şirketin mal ve hizmet alımlarında gerekli piyasa araştırmaları yapılarak alımların en uygun fiyat/kalite ve ödeme koşullarında gerçekleştirmesi gerekir.” denildi
- Süt İşleme Fabrikası Yapım İşinde Kamu İhale Mevzuatına Aykırılıklar: 20.225.000,00 TL sözleşme bedelli Süt İşleme Fabrikası Yapım İşinde mükerrer ödeme, hakedişlerin tek imzayla onaylanması, mukayeseli keşif cetvelinin onaysız olması, yeni birim fiyat tutanaklarının onaysız olması, süre uzatım talebinin danışman firma görüşü olmaksızın onaylanması, revize iş programının onaysız olması, geçici kabul sürecinin başlatılmaması, danışmanlık hizmet alımı sözleşmesinin yasal gerekçeler oluşmadan feshedilmesi ve hatalı/eksik imalatlara rağmen ödeme yapılması gibi birçok mevzuata aykırılık belirlendi. Bu aykırılıklar nedeniyle toplam 4.802.547,13 TL'nin yükleniciden tahsil edilmesi gerektiği belirtildi. Ayrıca, yüklenici tarafından yapılmayan bazı imalat kalemlerinin şirket tarafından başka bir firmaya tamamlatıldığı halde yüklenici firmaya mükerrer ödeme yapıldığı ve bu tutarın da tahsil edilmesi gerektiği ifade edildi.
- Makine Kurulum Giderlerinin Şirket Tarafından Karşılanması: Bayındır Süt İşletme Tesisi Makine, Malzeme, İşçilik ve Montaj alım ve kurulum sözleşmeleri kapsamında, garanti süresi dolmaksızın yüklenici firma tarafından karşılanması gereken yedek parça bedellerinin şirket tarafından ödendiği ve bu durumun şirketi 15.506,88 EURO (569.663,85 TL) zarara uğrattığı tespit edildi.
- Belediye Şirketleri Arasında İşçi Geçişleri ve İlana Çıkılmaması: Belediye şirketleri arasında işçi geçişlerinin hukuki dayanağının bulunmadığı ve yeni işe alımlarda Türkiye İş Kurumu'na ilan verilmediği belirlendi. 2024 yılında ilk kez işe alınan 52 kişi için ilana çıkılmadığı ve belediye şirketleri arasında geçişi yapılan işçilerle ilgili personel ihtiyaç analizinin yapılmadığı vurgulandı.
- Sayım Sırasında Tespit Edilemeyen Sabit Kıymetler: Şirketin fiili sayımında bazı makine, cihaz ve demirbaş malzemelerinin bulunmadığı ve kayıtların gerçek durumu yansıtmadığı tespit edildi. Kaybolan sabit kıymetlerin net defter değeri olan 152.757,43 TL'nin ilgili sorumlulardan tahsil edilmesi gerektiği belirtildi.
-Faaliyet Alanı Olmayan Kişilere Ödeme: Şirketin ana faaliyet alanı ile ilgili olmayan mali müşavirlik hizmeti alımı kapsamında, şirketle doğrudan ilişkisi olmayan kişilere finansal danışmanlık amacıyla hizmet satın alındığı ve bu nedenle 2022-2024 yılları arasında toplam 782.370,00 TL ödeme yapılarak şirketin ilave mali yüke katlandığı tespit edildi. Bu tutarın hizmeti alan ilgililerden tahsil edilmesi gerektiği belirtildi.
-Şirket Toplantısı İçin Özel Alım: Şirketin genel faaliyetlerinin dışında bir amaç taşıyan "İztarım Yönetimi Gözden Geçirme Toplantısı" organizasyon hizmeti alımının kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydedilmesi gerekirken, vergi matrahından indirim konusu yapılarak vergi ziyaına sebebiyet verildiği belirlendi. 338.664,00 TL tutarındaki faturanın Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyelerinden tahsil edilmesi gerektiği ifade edildi.
- Şirketle İlgisiz Sempozyum İçin Ödeme: Şirketin faaliyet alanıyla veya iş gereksinimleriyle doğrudan ilgili olmayan bir sempozyuma katılan meslek mensubu olmayan 5 personele yönelik yapılan 134.168,54 TL tutarındaki harcamanın kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydedilmesi gerekirken, kurum kazancından indirim konusu yapılarak giderleştirildiği tespit edildi. Bu tutarın Genel Müdür ve Yönetim Kurulu üyelerinden tahsil edilmesi gerektiği belirtildi.
- SGK Prim Borçlarının Vadesinde Ödenmemesi: SGK prim borçlarının vadesinde ödenmemesi nedeniyle 2024 yılında 2.041.553,52 TL gecikme cezası ödendiği ve bu durumun şirketin vergi yükünü artırdığı tespit edildi.
KAYNAK:EGE'DE SONSÖZ