EBE Nevin Şen Ödemiş İlçe Sağlık Müdürlüğü adına bir basın bildirisi yayınladı
Eylül ayı, Dünya Alzheimer Ayı olması sebebiyle, Ödemiş İlçe Sağlık Müdürlüğü tüm dünyayı etkisi altına alan demans ve Alzheimer hastalığına ilişkin kritik uyarılarda bulundu. Müdürlük, demansın; hafıza bozukluğu, düşünme yeteneği ve günlük yaşam aktivitelerinde ilerleyici gerilemeyle karakterize olduğunu ve tüm demans vakalarının yaklaşık %60-70’ini Alzheimer hastalığının oluşturduğunu belirtti.
Küresel Boyut ve Türkiye Gerçeği
Demans, hızla küresel bir halk sağlığı sorununa dönüşüyor. Dünya genelinde yaklaşık her 3 saniyede bir kişide demans gelişirken, 2021 yılında 57 milyon olan hasta sayısının 2050 yılına kadar 139 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. Ortalama yaşam süresinin uzamasıyla demans, küresel ölçekte başlıca ölüm nedenlerinden biri hâline gelmiş ve şu anda ölüm nedenleri arasında yedinci sırada yer almaktadır.
Türkiye'deki durum da ciddiyetini koruyor. TÜİK 2022 Türkiye Sağlık Araştırması Raporu'na göre, ülkemizde 65 yaş üzerindeki bireylerde Alzheimer görülme sıklığı %5,5’tir.
Önyargılar ve Damgalama Bilgiden Önde
Hastalığın yıkıcı etkilerine rağmen, demansa ilişkin önyargıların ve bilgi eksikliğinin ciddi boyutlarda olduğu kaydedildi. Dünya Alzheimer Raporu 2024’ten aktarılan çarpıcı verilere göre:
Toplumun %80'i ve sağlık çalışanlarının yaklaşık %65'i demansı "yaşlanmanın doğal bir parçası" olarak kabul etmektedir. Müdürlük, demansın yaşlanmanın doğal bir sonucu olmadığını vurguladı.
Demansla yaşayan bireylerin %88’i ayrımcılığa uğradığını belirtmiştir.
Bu damgalama nedeniyle, hastaların işi bırakması ve sosyal hayattan çekilmesi, bakıcıların ise sosyalleşmekten çekinmesi yaygın bir sorun olarak tespit edildi.
Yanlış bilgilerin ve damgalamanın önüne geçmek amacıyla başlatılan bu yılki farkındalık etkinliklerinin sloganı #AlzheimerıSor, #DemansıSor olarak belirlenmiştir.
BİLİNMELİDİR Kİ: Risk Azaltılabilir, Erken Tanı Mümkün
Müdürlük, demansla mücadelede en önemli adımların risk yönetimi ve erken teşhis olduğunu vurguladı.
Risk Faktörleri İle Etkin Mücadele
Çalışmalar, bilişsel fonksiyon kaybı riskinin azaltılabileceğini gösteriyor. Bunun için; yetersiz fiziksel aktivite, tütün ürünleri kullanımı, aşırı kilo, sağlıksız beslenme, yüksek tansiyon ve diyabet gibi bilinen risklerin yanı sıra, depresyon, sosyal izolasyon, düşük eğitim seviyesi, bilişsel olarak pasif yaşam tarzı ve hava kirliliği ile de etkin mücadele edilmesi gerekiyor.
Erken Belirtiler Hayati Önem Taşıyor
Hastalığın erken fark edilmesi, yönetim açısından kritik öneme sahiptir. Dikkat edilmesi gereken başlıca erken belirtiler şunlardır:
Yakın zamandaki olayları unutmak
Eşyaları kaybetmek veya yanlış yerlere koymak
Tanıdık yerlerde bile kafa karışıklığı yaşamak
Doğru kelimeyi bulmakta zorlanmak
Günlük işleri yapmakta zorlanmak
Kişilik değişiklikleri ve uygunsuz davranışlar
Demans tanısı almış bireylerde ise düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme, hobileri sürdürmek ve toplumsal yaşama dahil olmak gibi yaşam tarzı düzenlemeleriyle semptomların etkisi azaltılabilir.
Müdürlük, 65 yaş ve üzeri vatandaşların kayıtlı oldukları aile hekimliği birimleri tarafından yapılan çok yönlü izlem kapsamında demansa yönelik de değerlendirildiklerini hatırlatarak, tüm vatandaşları çok yönlü yaşlı izlemlerini yaptırmak üzere aile hekimlerine davet etti.