Kış mevsimin en sevilen ve doyurucu yemeklerinden biri olan ‘Erişte’ değişik çeşitleriyle sofraları süslüyor. Yüksek lif oranı ve barındırdığı A ve B vitaminleri ile bağışıklık sisteminin en güçlü koruyucusu olan erişte bilinenin aksine kilo aldırmıyor. Kentli ve Anadolu kadınının ‘kurtarıcı ve pratik yemek’ çeşitleri arasında yer alan ‘erişte’ klasikler arasına girmeyi başarıyor.
NADİR UYSAL (ÖZEL HABER)
Güz mevsimi hızla ilerliyor. Ev hanımları Temmuz ve Ağustos aylarından buyana mutfaklarını kışa göre hazırlamanın telaşını yaşıyor. Yazlık sebzeler derin donduruculardaki yerini aldı. Ardından, biberler, patlıcanlar, bamyalar iplere dizilerek bahçelerde, balkonlarda kurutuldu. Mis kokulu domates ve biber suyu salçalarını geleneksel tarhana takip etti. Geriye ise bir tek ‘Erişe’ kaldı.
YÜKSEK LİF ORANINA SAHİP
Mevsimlerden ‘Erişte’ zamanı geldi çattı. Biliyoruz, ev hanımları çok yoruldu ama kışa hazırlıkta sadece son bir adım kaldı. Hanımları, bu günlerde hanımları ev makarnası diye bilinen ‘Erişte’ telaşı sardı. Kış mevsimin en sevilen ve doyurucu yemeklerinden biri olan ‘Erişte’ değişik çeşitleriyle sofraları süslüyor. Yüksek lif oranı ve barındırdığı A ve B vitaminleri ile bağışıklık sisteminin en güçlü koruyucusu olan erişte Anadolu insanının klasik vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Hem kilo aldırmıyor, hem de kısa sürede servise hazırlanması ile kadınların ve öğrenci evlerinin pratik ve kurtarıcı yemekleri arasına girmeyi başarıyor.
GELENEKSEL LEZZET
Hele hele erişte yapımında komşuların bir araya gelerek oluşturdukları imecenin tadına doyum olmaz. Ege’de, geleneksel erişte yapımı bahçeli evlerde adeta bayram havasında geçer. Önce, eriştenin yöresel tercihlere göre hamuru hazırlanır. Ardından hazırlanan hamur yine kadınların marifetli ellerinde oklavalarla açılır. Kimi kızgın sac’ın üzerinde pişirir kimi güneşte bekletir. Hamurlar kıvama geldiğinde bıçakla kat kat kesilerek güneşte yada tercihinize göre gölgede kurutulmaya bırakılır.
TÜRKÜLERLE ŞARKILARLA
Erişte’ye, doyumsuz tadını veren nedir mesala? İçine koyduğumuz malzemeler mi? Şüphesiz malzemelerin önemi büyük. Organik ve doğal olması tercih nedeni. Ancak, erişte yapımı için toplanan kadınlar bir yandan işlerini yaparken bir yandan da doyumsuz bir sohbet tuttururlar. Çaylar demlenir, kahkahalar atılır… Çocuklar ise çevrede neşe içinde oynar. Zaman zaman anneleri tarafından yaramazlık yapmamaları konusunda uyarılsalar da erişte hamuru mutlaka ellerine, yüzlerine bulaşır. Odun ateşinde pişirilen hamurun mis gibi kokusuna genç kızların başladığı diğer kadınlarında katıldığı türküler eşlik eder. Dedik ya sonbaharın son bayramının adıdır aslında ‘Erişte’…
UN SEÇİMİ ÖNEMLİ
Her şeyden önce erişte yapımında seçişlen un önemlidir. Protein oranı yüzde 13 ve daha yüksek olan unların kullanıldığı ürünler, genellikle ekmek ve türevi, yoğrulabilen, kat kat açılan ürünlerdir. Erişte de işte tam bu kategoride kendine yer buluyor. Rahatça yoğrulan, kolay açılabilen erişte hamuru için un seçimi, ‘baklavalık’ un diye adlandırılan un olmalıdır. Yumurtanın oranı ise ‘beze’ başına bir yumurta düşmesi şeklinde olmalıdır. Hamura rengini veren yumurtanın sarısı olduğuna göre, taze ve organik yumurta kullanmak, hamurun rengini güzelleştirdiği gibi uzunca süre saklamanıza da yardımcı olacaktır. Suyla yapılan bütün hamurlar, daha yumuşak daha kırılgandırlar. Daha dayanıklı ve sert olması istenen hamurlar için vazgeçilmez unsurlardan biri de su yerine ölçüsü kadar süt ilave edilmesidir. Eğer tam kurumadan kesmek isterseniz, hamurlar fazla dağılacak ve siz daha rahat kesmek için un eklemek zorunda kalacaksınız. Bu da hamurunuzun yapısını bozacak ve pişirdiğiniz zaman daha katı ve şekilsiz olmasına sebebiyet verecektir. O yüzden yufka hamurundan biraz daha kalın açtığınız erişte hamurunuzu iyice dinlendirip, kuruttuktan sonra kesme işlemine başlamanızı tavsiye ederiz.
NASIL YAPILIR?
Yumurtalar derince bir kaba kırılır. Tuzu eklenir, karıştırılır. Yavaş yavaş un eklenir. Su veya süt ilave edilerek iyice yoğrulur. Bazı yörelerde içine püre şekline getirilmiş ıspanak konulabilir. Ardından hamur bezelere ayrılır. Her bir beze biraz kalın olacak şekilde açılır. Sonra 2-3 parmak genişliğinde şeritlere bölünür.
SAKLAMAK YAPMAK KADAR ÖNEMLİ
Erişteler yapıldı her şey hazır. Peki en doğru şekilde uzun aylar bozulmadan ve koku almadan nasıl saklayacağız? İşte yanıtı. En doğrusu ağzı sıkıca kapanan ve hava almayan cam kavanozlarda saklamak. Ya da patiska kumaşlardan elde edilecek bez torbalar en uygun olanlarıdır. Plastik kutularda erişte saklamak sağlıklı ve uzun ömürlü değildir. O kadar özene bezene hazırladığınız bu güzel eriştelerin kötü saklama koşullarına maruz kalıp bozulmasını istemeyiz. Saklama ortamının karanlık ve nemsiz olması işin püf noktası elbet.
ERİŞTELİ YEMEKLER
Geleneksel bir lezzet olan erişte, yapısı itibariyle makarna ile birçok benzerlik göstermektedir. Oldukça besleyici ve doyurucu olan erişte, pilavı ya da çorbası yapılarak tüketebileceğiniz bir gıda maddesidir. Öğrenci evlerinin de olmazsa olmaz pratik lezzetlerinden biridir. Eriştenin değişik tüketim çeşitleri bulunuyor. Klasik makarna formu en bilineni. Mercimekli, yoğurtlu erişte çorbaları ise tam bir vitamin deposu. Tavuklu erişte, peynirli ve cevizli erişte, soslu erişte, fırında sade ya da ıspanaklı erişte… Afiyet olsun.
FAYDALARI NELERDİR?
A, B1 ve B2 vitaminleri açısından oldukça zengin olan erişte vazgeçilmezler arasında ilk sıralarda bulunuyor. Öncelikle, hamur işi olduğundan oldukça doyurucu bir gıda maddesidir ve uzun süre tok tutma özelliğine sahiptir. İçeriğinde yüksek oranda bulunan A vitamini sayesinde erişte, düzenli tüketildiği takdirde cildin parlaklığını arttırarak sivilce ve akne oluşumunu engellemektedir. B grubu vitaminlerini de içinde barındıran erişte, günlük olarak ihtiyaç duyduğunuz enerjiyi vücudunuza sağlamaktadır. Şeker hastalığına yakalanma riskini en aza indirmektedir. Kolesterolü düzenleyerek kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskinizi azaltıcı etkisi vardır. Kolay sindirilmektedir. Düzenli tüketildiğinde kemikleri ve eklemleri güçlendirici etkisi bulunmaktadır. Kemik gelişimini olumlu yönde etkiler.
